Botón de ancla

omo consta nas nosas follas de servizos, o día primeiro de agosto de 1957, procedentes da clase de paisano, ingresamos na Escola Naval Militar 76 aspirantes aos distintos corpos da Armada nomeados por OM de 19 de xullo do mesmo ano, (D.O.nº162) con antigüidade a tódolos efectos da expresada data. Antes tivemos que superar unhas duras oposicións celebradas en Madrid onde houbo que afrontar unha serie de probas físico-matemáticas, orais e escritas, as que se presentaron preto de oitocentos rapaces entre dezasete e vinte anos, recen saídos do Bacharelato. Por diante tiñamos cinco anos de estudos sometidos a unha férrea disciplina dende o primeiro dia. Velaquí unha pequena semblanza do que foron aqueles anos, fiada na memoria despois de tanto tempo transcorrido.
“O toque de diana era as seis e media. Despois dun frugal almorzo, comenzabamos o día con dúas horas de estudio ata as nove en que empezaban as clases teóricas que se prolongaban ao longo da mañá. Media hora de descanso antes do xantar e volta ás clases impartidas fundamentalmente por xefes e oficiais da Armada. As cinco da tarde instrución militar, mariñeira e actividades deportivas durante tres horas, denantes doutra xeira de estudo de oito a nove. O rezo da oración, (Tu que dispones de cielo y mar....), precedía a cea que era as nove do serán. As dez da noite o toque de retreta poñía punto final a un dia, como podedes ver ben aproveitado. Todo isto de luns a venres, os sábados despois das preceptivas Leyes Penales, domingos e festivos, os adicabamos ao descanso e a actividades persoais. Se non había arrestos, que non eran raros, e si había cartos, o que era moito máis raro, saiamos de paseo, despois de pasar unha meticulosa revista de policía, a Marín, Pontevedra e, os máis afortunados, a Vigo. Non era doado pernoitar, soamente si as notas e o comportamento eran bos e isto a partir do terceiro ano, xa de gardamariñas. Nos dous primeiros anos de aspirante estaba prohibido practicamente todo, ata tal punto que tiñamos un dito que rezaba así: “En la puerta de la escuela hay un farol encendido con un letrero que dice, jódete no haber venido ”. Brincadeiras aparte, era aquela unha vida ben dura na que había que aturar con protos (profesores), comandantes de brigada, brigadieres, gardas, arrestos, plantóns, copias do articulo doce (que aínda sei de memoria), carreiras ata torpedos, etc. Ata aquí a rutina diaria só interrompida polas vacacións, Nadal, Semana Santa e verán durante as que a implacable disciplina impoñía a prohibición absoluta de vestir de paisano.
Cada quince días saiamos a navegar pola ria de Pontevedra no Lazaga e no Almirante Antequera dous máis que vellos vetustos, destrutores nos que só co cheiro a petróleo, xa estabas mareado. Para estas chamadas prácticas de navegación, acudiamos aos barcos en formación, vestidos cuns monos de dril e tocados cuns gorros de punto de la chamados, non sei porque, abisinios.
Ao final de cada curso faciamos unha viaxe de prácticas ao longo dun mes onde invariablemente visitabamos Ferrol, Cádiz e Cartagena, nos vellos minadores Marte, Vulcano e Neptuno. Neles, arranxabamos como podiamos, naqueles sollados de minas, sempre asolagados e coa auga indo e vindo de unha a outra banda ao compás do movemento do barco. Durmiamos pendurados duns aparellos infernais chamados coys que, a xulgar polo seu estado de limpeza deberon de estar xa na batalla de Lepanto. Por riba, tódalas mañás tiñamos que aferralos despois do toque de diana. Faciamos gardas de catro horas naquelas cámaras de máquinas que mesmo parecían unha sucursal do inferno, onde o calor, preto dos 50 grados e o cheiro a petróleo, xunto cos bandazos, facían verdadeiros estragos na integridade dos cabaleiros, que eramos nós. No sollado-dormitorio-sala de estar, ata tiñamos unha mascota, unha rata que bautizamos co nome de Ricarda. Aínda así, a base de moito Diplona, eramos quen de saír á rúa de xeito moi aparente cos nosos rechamantes uniformes. A volta a escola despois destas viaxes infernais, era como unha bendición. Rematan aquí os tres primeiros anos de carreira, dous como aspirantes e un como gardamariñas.
A viaxe no buque-escola Juan Sebastián Elcano no cuarto ano,(1961), foi como unha liberación a pesares de que a disciplina seguía sendo a mesma. Saímos de Cádiz onde embarcamos, con rumbo a Santa Cruz de Tenerife, nas illas Canarias. O seguinte porto tiña que ser Recife no Brasil, pero a falcatruada de Henrique Galvao co transatlántico Santa Maria desviounos a Punta Delgada, nas illas Azores, onde recordo que chovía a Deus dala nunhas rúas nas que non se vía un alma. Outros portos visitados foron Jacksonville e Boston en USA, Portsmouth en Inglaterra e Brest en Francia. Rendemos viaxe en Marín no mes de xullo, onde acadamos o galón de sete milímetros e a categoría de Alféreces alumnos.
Comezamos o derradeiro ano da carreira facendo un curso de catro meses en Cartagena. No mes de xaneiro de 1962 fomos destinados á Ferrol, embarcando como alumnos nos cruceiros Almirante Cervera e Canarias, os barcos máis sobranceiros da Armada naqueles tempos. Unha mágoa porque debido as restricións orzamentarias, pouco navegamos neles durante os seis meses que estivemos embarcados. No meu recordo soamente unha viaxe a Santander.
O 16 de xullo de 1962, festividade da nosa señora do Carme que é a patroa da Armada e dos mariñeiros todos, acadamos o arelado galón de 14 milímetros e deixamos a Escola Naval para comezar cheos de ilusión a nosa vida como oficiais da Mariña. Pero esta xa é outra historia.
Todo o anterior ven a conto porque o pasado sábado día 15 estiven a ver na TV a película Botón de Ancla, rodada na escola no ano 1960. De feito algúns compañeiros meus comparten escenas cos protagonistas. Dende os meus moitos anos, teño que dicir que acabei máis ben anoxado ante un guión de novela rosa, onde non se reflexa para nada a vida na escola. Película para esquecer, que presenta unha imaxe totalmente falsa daquela realidade e que non favorece en nada a opinión pública sobre a Escola Naval e os seus alumnos naqueles tempos que foron os meus. Resumindo, unha auténtica “cursilada” de película, verba que ten aquí o mesmo significado que unha expresión moi ferrolá que tamén empeza pola la letra “c”.
Seica moito cambiaron as cousas dende entón, afortunadamente para mellor porque, ao meu xuízo, moitos aspirantes actuais no aturarían hoxe en día as duras condicións que nós vivimos naqueles cutres anos 50/60.
Teño que engadir que da escola saímos 76 amigos para sempre, non houbo nin unha soa baixa. O compañeirismo dos homes da Armada é un valor engadido froito de moitos anos de convivencia, baixo a mesma disciplina. Reunirse hoxe en dia cos compañeiros, xa todos retirados, é unha ledicia onde só se evocan os bos momentos vividos que, tamén hai que dicilo, foron moitos, porque a xuventude podía con todo. Saber de uns e de outros e lembrar con agridoce saudade aos que xa nos deixaron é o inevitable leitmotiv destas xuntanzas.
Polo que a min se refire, deixándome levar polo sentimento, teño que rematar estas xa case esvaecidas lembranzas cun apaixonado. ¡Vivan as promocións do ano 1957/1962!
Nosa Señora do Carme
que nos de lo vento en popa
que somos os de Marín
e levamos a vela rota